Bij het nalezen van de jaarredes van de laatste jaren van de president, blijkt er eigenlijk altijd hetzelfde patroon in te zitten. De elementen 'zal' en 'zullen' keren steevast terug in de voordrachten. In de jongste en korte nieuwsjaarrede van de president, d.d. 1 januari 2016, komen de woorden: 'zal' 5x, 'zullen' 5x en 'moeten' 8x voor. Als wij de jaarrede van 1 oktober 2015, mede inhoudende de regeringsverklaring een welzijns-samenleving door Duurzame economisch groei analyseren, komen de woorden 'zal' en zullen', onnodig aantal keren ook voor: 'Zal' 197x en 'zullen' 113x. Samen dus 310x in het 45 pagina’s tellend document. Binnen 3 maanden treft u 'zal' en 'zullen', 320x. Gemiddeld wordt dit 'zal en zullen' 7x per pagina gerouleerd. Ook onder de vorige regeringen was dit het geval. Het wordt echter steeds gewoner, terwijl de economie behoorlijk oververhit is geraakt en financiën afkoelen.
Het woord 'moeten', als tekstuele vervanging, van 'zal en zullen' laat ik buiten beschouwing. Anders was deze kille statistiek nog hoger. Op zich is er niks mis mee, want het zijn voornemens. Maar zijn deze 320x 'zal en zullen' financierbaar?.
In de regeringsverklaring komen, -als ik het goed heb- daarnaast de volgende ontwikkelingswoorden in de volgende aantallen voor: economie (17x), financiën (7x), armoede (0x), schuld (7x) en sociaal (8x). Beide jaarredes, van 1 oktober en 1 januari moet u in samenhang lezen, omdat elk nieuwjaarsrede een uitvloeisel is van een regeringsverklaring welke voorafgaat aan een begroting. De regeringsverklaring wordt behandeld en goedgekeurd in DNA. De nieuwsjaarrede passeert DNA formeel niet.
Zagende economie
Hoe kan er in de regeringsverklaring het woord 'armoede(bestrijding)' niet voorkomen? Dat is de eerste vraag die je kunt stellen. Enfin. De investeringsinspanning -met de in totaal 320x zal en zullen- is niet (geheel) financierbaar. Is er een bijlage met kwantificering en cijferschema? Er is tussen de jaarredes geen brug en wellicht geen toekomst; de eerdere jaarrede heeft immers geen jaarrekening. We kennen de ambitieuze plannen met: we zullen 18.000 woningen bouwen en 5000 arbeidsplaatsen creëren.
Nu zijn er weer toezeggingen over duizenden arbeidsplaatsen. Zonder berekeningen en financiële haalbaarheidsstudies kennen wij de uitkomst wel: De gehele begroting van Suriname is gehalveerd. De economie is gedempt en dit 'zal en zullen' wordt (sterk) afgeslankt.
In deze 'zal en zullen' constructie zit er duurzaam een cruciale irreëel economische fout tussen: het denken en doen. Er is een verschil tussen vergelijken en gelijkstellen. Terwijl ik vergelijk, wordt er gelijkgesteld. Wij doen het m.i. daarom (bewust) zagend. En onnodig zaagt men aan het fundament van de Surinaamse reële economie.
Kernwoorden
De volgende kernwoorden uit de diverse jaarredes mogen het bovenstaande staven:
2011: Regering focust op productiviteit, veiligheid en duurzaamheid;
2012: Vernieuwing voor een rechtvaardige samenleving;
2013: Stimuleren, investeren en produceren, de gouden toekomst Suriname,
in 2013 komt het persbericht: Reconstructie van het Financieel Beheer;
2014: Koesteren van eenheid overstijgt politieke en maatschappelijke verschillen; 'kader is dringend nodig voor onze ontwikkeling' en
2015: Planning, efficiency, productie en educatie voor gezondheid, sociale zekerheid, veiligheid en schoon milieu.
In al deze voordrachten zitten honderden (en wellicht meer dan 1000), de woorden 'zal' en 'zullen'. Als wij al de kernwoorden vanuit dit 'zal en zullen' fenomeen, van de afgelopen 5 jaren eerlijk afpellen, zowel procedureel en financieel, zouden wij totaal geen devaluatie (moeten) krijgen. Want diversificatie, differentiatie en wereldcrisis kwamen al langs en de 'reconstructie van het financieel beheer' hadden wij precies in het midden van deze 5 jarig termijn. Zie hierboven.
De conclusie is: veel van wat in de laatste jaarredes is opgenomen, is lood om oud ijzer. In de zin van concrete antwoorden op 4 'stellingen' uit de 1 januari nieuwsjaarrede van de President, treft u rechts het commentaar.
We mogen geen tijd verliezen - we hebben verloren, zgn. beginnen wij opnieuw;
Tegenvaller, sluiting van Suralco - wisten wij allang, wat waren de opvangplannen!
Verzuim spaar- en kredietfonds - bewust gedaan, gemorst en verspilt;
Genomen efficiency en bezuiniging - was er niet, juist meer mensen in dienst.
Diversificatie
Door de diversificatie nu tot ultieme graadmeter van de economie te maken, wordt een misleidend beeld gecreëerd van de economische werkelijkheid. Vrijwel het voltallige kiezersvolk, waarvan kennelijk de zwevende zwijgende is geworden, is nu in het bezuinigingsframe van de Regering gevangen. En dat is kwalijk. De (begrotings)tekorten zijn het gevolg van de economische problemen, niet de oorzaak. Het land gaat door de moeilijkste tijd sinds de jaren ’90, en misschien wel de sinds de jaren ‘80 van de vorige eeuw. De ramingen en cijfers zitten vanaf 2012 en zeker in 2013 in de vrije val naar beneden. Talloze landbouwers, bedrijven en huishoudens kampen met niet-financierbare restschulden.
Om de samenleving mee te krijgen bij dit 'zal en zullen', verdient het hoge prioriteit de jaarrede om te spitten in een serie productie- en voorlichtingsprogramma’s en deze nader toe te lichten. Want (wederom) de algemene formulering bij de presentatie van de jongste jaarredes heeft en geeft geen concrete toetsingskader over doelen, tijdstippen en overheidsgelden. Het allerbelangrijkste is dat jaarredes oprecht financierbaar moeten zijn, zonder ontwrichting van de economie.
Afgestapt moet worden van de mistige jaarredes, schemerachtige regeringsverklaringen, wazige ontwikkelingsplannen en onscherpe beleidsnota’s waarvan wij dizzy worden. De beste meetlat is die van grafische weergegeven combinatie tussen beleidsvoornemens, opgesteld door deskundigen, met data over bewijsbare uitvoeringen in de vorm van presentaties en grafieken. Dan is een toespraak met 'zal en zullen' financierbaar en minder bekritiseerbaar. De President 'zal' en wij 'zullen' dat 'moeten' doen.
De bedoeling van dit artikel is om erop te wijzen dat de volgende generatie niet moet zeggen: ”De president profileerde zich geforceerd als stoere, zelfverzekerde en foutloze president. Helaas op niets gebaseerd. De jaarredes waren monetair gefinancierd en het 'zal en zullen' is onsamenhangend uitgevoerd, met 2x een gedevalueerde brandstofeconomie, met veel deviezenverval en afdwingbare valutabasket van het IMF”.
Beter is om een basket financiële security te hebben met een Surinaamse slam dunk jaarrede, zonder overtreding. Een basket of Good Economy.
Mr. Robby Makka (Msc)
2019 © Robby Makka. ALL Rights Reserved.
