Jaaranalyse Makka: Operatie reparatie gestart (slot)
Voor de 4e keer wordt er puin opgeruimd met een Herstelplan. De methode is helaas: om een kwartje te kunnen besparen, moet je eerst een dubbeltje uitgeven. Crisis en controle tijdens corona is complex. Het is een heel moeilijk karwei, zeker met een wisselkoers die nog moet worden gestabiliseerd. Gisteren is het 1e verkiezingsjaar van president Santokhi afgesloten. Gisteren is het eerste deel van de jaaranalyse van analyticus Robby Makka gepubliceerd.
De wisselkoers
De economie was dood en begraven. De wisselkoers is 1:21. De koopkracht holt achteruit. De genoemde reden zijn speculatie, gedrag en overtollige SRD. Wat nu nodig is, is economische relatie therapie met eerlijke en wekelijkse communicatie. Een begeleiding als nieuwe maatschappelijke opgave, te beginnen bij, oorzaak en effect, met nooit meer een:
• minister van Financiën die gezocht wordt;
• governor die verdachte is en
• directieleden van banken die verdachten zijn.
Suriname is thans het enig land op de wereld waar de twee enige ex-monetaristen, verdachten zijn en die elkaar beschuldig(d)en in de grootste zwendel die Suriname ooit gekend heeft. Effect: de geërfde staatsschuld SRD 58 miljard.
De wisselkoers wordt vandaag aan de dag informeel omhoog geduwd. Eigenlijk was het IMF totaal niet nodig. Maar er is geen andere keus. Het komt door verborgen ontwaarding en verloren vertrouwen. Het IMF is een noodinfuus. De correcte informatie is wel nodig over de oorzaak: de middelen zijn op oneigenlijke manier gebruikt. De dekkingsreserve van Suriname is vermorzeld. We zitten in een zwart gat. Vanaf maandag wordt er geïntervenieerd door de CBvS, waarbij US$ 2.500 gekocht kan worden zonder kosten. Van IMF en overige internationale banken krijgt Suriname in totaal $ 1 miljard aan zachte lening voor 3 jaren.
De economie begaf zich op onbekend terrein. Deze heeft littekens achtergelaten. Vereist is dat iedereen nu moet meetrappen op de fiets, het Herstelplan. De economie is aan het resetten. Er komt een nieuw release. Er is een virus (de koers), maar geen vijand. De wisselkoers wordt gestabiliseerd.
De president opent de deuren -voorlopig via zoom- terwijl hij nog niet (behalve Guyana) naar het buitenland heeft kunnen reizen. Een leider die je aanmoedigt om hard te studeren en hard te werken, is beter dan degene die voor jou dure pruiken koopt om je hoofd te bedekken. Vanaf nu, daarom liever korte pijn dan lange ellende.
12e open advies voor komende 12 maanden
No Surfin
De Staat wordt met het coronavirus sterker dan ooit. Corona is een verstikkende deken. We hebben desondanks een opdracht en een kans. Regeren is iets anders dan reageren. Het Surfin traject was goed bedoeld maar werd een bedrijfsongeluk. Van Surfin, naar SIE en uiteindelijk Sunfin NV mag niet meer gebeuren. Dat schaadt vertrouwen en inzet verschraalt.
Verbeteren (CDS)
De CDS is voor de (opvoeding van de) volgende generatie. Maar er valt nog meer te verbeteren. De huidige CBvS werkt beter dan de twee vorige. Het onderwijsproject Free data service vanuit Telesur is voor de volgende generatie. Dat is moderne ICT-educatie, de accu van de toekomst. De benaderingswijze en beschouwingswijze hier, beide hebben vooruitzicht.
Herstelplan:
Als het Herstelplan echt goed wordt uitgevoerd, dan is the future bright. We krijgen zoals rond 2010 weer een toename van de monetaire reserve, (we hadden meer dan US$ 1 miljard), een stabiele koers en koopkracht. We moeten tijdelijk wel met z'n allen even terug de polder in. Het gaat nu om inhaalgroei, gemiste dingen inhalen, soms wel lopen op laatste tandvlees. Het Herstelplan is een blessuregevoelige sprint met een marathon lengte. Maar de finish is belangrijk.
Blijf proberen
Je bent nooit een verliezer, totdat je stopt met proberen. En volk en de pers: de samenleving zal pas veranderen als wij de juiste vragen blijven stellen. Het was 2010-2020, als de economische wet van Gresham: foutgeld verdrong goed geld. De operatie reparatie is gestart. Laat ons in mei 2025 kijken, wat overblijft van de rit. Als het water zakt, dan zullen we zien wie een onderbroek aan had.
Aan regering
The grass is greener when you water it. De afgelopen 12 maanden is een keerpunt, een overgang naar nieuwe tijd, een nieuwe verhouding tussen economie en hoe wij de opbrengsten onder de mensen zullen verdelen. Evalueer, stuur bij, pas aan, luister naar de kritiek.
Aan volk
Er komt (ooit) een nieuwe release van jezelf. Er zijn 4 olievondsten en er komen meer. Het kabinet kent 400 projecten. 185 maatregelen in het Herstelplan. Er komt een '24 uurs economie', binnen 4x12 maanden. Met fondsen in de toekomst zullen er flitskredieten volgen voor bedrijven en consumenten. Suriname zit in een lock, maar zal nooit down worden. De economie is reparabel. Met wellicht 30% van de kennis, moeten we 100% van de besluiten nemen.
Aan ondernemer/burger
We hebben te doen met 5xB: belastingen, begroting, beleid, budget en betaling. In de politiek moeten we rekening houden met de echte B, de B van Bestuur. Deze B’s moeten we afzetten tegen de schijf van vijf vanuit het bestuur.
Denk daarom aan uw eigen persoonlijkheidsmodel in crisistijd. Werk met bv. het model 'Lumina Spark', aan uw eigen leiderschap, met een golden circle en 3 pijlers: inspiratie, gedrag en resultaat.
Maar regering, volk en burger, wees op uw hoede, de messen worden geslepen. Werk aan de ontevredenheid. Je moet een pyromaan nooit een brand laten blussen, want sommige piloten kunnen een vliegtuig nooit laten landen.
Mr. Robby Makka Msc.
Robby Makka is in het dagelijks leven manager op het ministerie van financiën in Nederland; hij becommentarieert de Surinaamse economie op persoonlijke titel. "Eenieder mag zijn politieke voorkeuren hebben, stelt hij. Niks mis mee. Het gaat echter om de kwaliteit van de argumentatie onderbouwd met cijfers en stellingen bij het samenstellen van een bijdrage".
