Jaaranalyse Makka: Race naar de bodem (slot)

Voor de zesde keer maakt analyticus Robby Makka een ‘jaaranalyse’ op 25 mei. Deze dag is niet alleen een herinnering aan de verkiezingsdag, maar is ook een juist moment om een evaluatie te maken van de verrichtingen van de coalitie over het afgelopen jaar. Deze analyse wordt in 3 delen gepubliceerd. Makka gaat onder andere in op de wisselkoers, het bedanken van governor van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) Glenn Gersie en de affaire Surinaamse Post Spaarbank (SPSB). Daarnaast komen aan de orde de begroting 2019, monetaire financiering, inflatie en leningen. Hij blikt terug op enkele pikante momenten en uitspraken over de economie, oplossingsinstrumenten en sluit af met prognoses en een nabrandertje. 

 
EcoFin dialoog met vragen:
• We hadden in oktober 2018 en januari 2019 de 9e jaarrede met (daarna) nabeschouwingen over de eerdere jaren. Liefst 3 keer hield de president een persconferentie over het onderwerp de wisselkoers met als belofte de verlaging van deze koers;
• ook de huidige governor R. van Trikt verzorgde 2 persconferenties over de € 19 miljoen die aangehouden is in Nederland en de valuta-schaarste;
• Oud-governor G. Gersie kwam ook met persverklaringen en
• De minister van Financiën sprak ook een aantal keren hiervoor.
Maar geen van deze 4 EcoFin leiders overlegden met de Vereniging van Economisten in Suriname, Sociaal Economische Raad of de private sector op basis van een duidelijke economische agenda en transparantie. Voor zover de EcoFin dialoog wel gebeurde, ontbrak deze aan structurele aan- en bijsturing.
Er worden door regeringspolitici continu gloedvolle betogen gehouden met eigen lof en dromerige ontwikkelingsplannen. Ook over de economische groei. De detailberekeningen van en implementatieteams bij deze plannen ontbreken. Bij de uitvoering van deze plannen kent men het verschil niet tussen en een gaspedaal en rempedaal. Ook de dialoog ontbreekt. Het jongste bewijs hiervoor is het verslag van de Rekenkamer 2018 waarin glashelder staat dat het kabinet uitblinkt in onderprestatie en schijnbewegingen, om maar niet te praten over wanprestatie. Het gaat nog steeds magistraal mis met de verbindingen tussen diverse instituten in de vorm van verantwoording. Als minister Hoefdraad continu in dialoog-oorlog is met: VES, ABS (I. Sno), G. Gersie, J. Bousaid, en daarvoor ook al met eigen partijgenoten A. Rusland, A. Abdoel en A. Misiekaba, dan weten wij dat wij niet samen sterker kunnen leven.
Inmiddels hebben wij wel een kerkhof van gevallen ministers, verloren middelen, slechte aanbestedingen, valse beloften en geknakte coalitiegenoten.
We moeten beseffen dat:
• wij met persconferenties de € 19 miljoen niet terug zullen krijgen;
• met bluf de koers niet omlaag zal gaan;
• het financieel systeem misbruikt wordt;
• kaalslag openlijk dreigt;
• iemand de koning is van blunders en de verantwoordelijkheid moet dragen;
• dollarisatie voorlopig polarisatie is, geen wondermiddel of reddingsboei;
• NDP een broeinest is voor verspilling (zelfreflectie) etc. en
• wij geelzucht uit een mens kunnen halen, geldzucht wordt moeilijk;
Als we kijken naar de soorten begrotingen en het treffen van maatregelen ter dekking van de tekorten dan zien wij dat er zelfs dialoog rivaliteit is tussen 2 soorten economen en groepen bv.: regering en de VES: het lijkt op Real Madrid tegen Barcelona. In plaats van de dialoog te versterken met als slagzin ‘samen sterker leven’ zien wij dat veel meer coalitie mensen die op diverse posten worden geplaatst of meer informatie hebben: kwestie visserijtrawler, Alcoa, verkoop van Residence Inn etc. De regering staat symbool voor het failliet van de dialoog. Deze dialoog is essentieel en mag wat kosten, ook met pittige discussies, maar nu heb je geen dialoog en daarbij ook niks.
Er zijn enkele belangrijke vragen die wij ons kunnen stellen:
• wanneer zal de rode vlag worden gehesen?
• wanneer stopt de weddenschap: wie verslaat de kassa’s het best?
• wie onderzoekt de verloren generatie?
We moeten in EcoFin vol spelen, maar we doen aan vals spelen. En de risico’s van vals spelen zijn komend jaar groot. Nu blijkt weer dat Paars nog het laboratorium is van monetaire financiering. Het is saldoloos. Het lijkt erop dat NDP citeert, Hoefdraad dicteert, van Trikt figureert, Financiën blokkeert en de Economie wordt gecremeerd.
Oplossingsinstrumenten
 WEL:
• hoogleraren, geld en bankieren;
• andere EcoFin experts, die begrotingstekorten en renteverschillen kunnen opheffen;
• cultuuromslag en financiënarmslag;
• innoveren onder de motorkap;
• de rapporten SAP I, SAP 2 en FEP etc. met gedegen voorstellen implementeren;
• er zijn genoeg oplossingen voor de lege koffer;
• onafhankelijke Rekenkamer met een openbare behandeling van het rapport;
• elke dag 1 kg extra export nodig, totdat wij per jaar 365 kg krijgen. In 9 jaren zou het hoeveel zijn?
• prestatiedialoog maar 2 dingen zeker: een sterke leider en een sterke munt.
 NIET:
• iemand die een ouderwetse leenmachine is en die de staatsschuld opstapelt als een kapotte stapelbed;
• beleid van legaal naar fataal, terwijl wij het omgekeerde moeten doen;
• een begrotingstekort van 40%;
• een verhoging van monetaire reserve zoals nu met een groei naar $ 613 miljoen die niet gebaseerd is op productie en export;
• een regering die monetaire financiering sanctioneert;
• een kabinet dat een kortstondige belegger is in edele metalen, die denkt snel winst te maken met een rap stijgende of dalende prijs en
• een coalitie die in 2020 nog meer in het rood zal lopen.
Prognose 2019 
Het jaar 2019 wordt het jaar van: het 8 december vonnis met internationale impact, meer pakketten, onuitputtelijke benoemingen, nog meer uit de trukendoos halen en de marktplaats voor politici en overlopers. Het jaar 2019 wordt ook het jaar van staatsschuld die tot SRD 28 miljard kan oplopen. Alles zal in het werk worden gesteld -zoals wij bij de SPSB zien- om deze bank tot een GTB, de Grabbel Ton Bank, te maken of de CBvS in te zetten voor onverantwoorde financiering. De monetaire reserve zou met 50% teruggebracht kunnen worden of er kunnen weer en meer leningen worden afgesloten.
Kortom: in aanloop van het failliete land Suriname, zal men ongelimiteerd graaien om de herverkiezing van DDBIII te financieren. De EcoFin scenariokaarten zullen dit jaar daarom niet werken, de enige kaart die zal werken is: de verkiezingskaart.
We hebben gehad: een 7 jaren termijninflatie van meer dan 100%, devaluaties van meer dan 100% en meer dan 100 leningen. Het resterend jaar wordt helaas een ordinaire centenkwestie. De verpulvering zal verder gaan. In 2020 gaat de economie weer aan het beademingsapparaat. We hebben steeds last van een monster. De ‘revolutie’ kent -hoe goed ook bedoeld- geen vier maar vijf vernieuwingen. De 5e is geen liberale maar een verleidingseconomie. Deze afhankelijkheid leidt echter tot miskraam in de economie. De dollar is daarom een schaarste aan goed leiderschap. Wij kunnen geen prestatiestaf inrichten. We dansen in deze economie met een draak, werken met een verroeste draad, en hangen aan een zijden draad met straks een crisis. Hou de economie uit de coma, is het advies. Mensen veranderen niet, en vooral gierigheid is een hardleerse karaktertrek. Prachtig als ze zich kunnen begeven in een kudde gelijkgestemden. Maar probeer toch te veranderen, elke jaar weer! De oplossing is niet moeilijk. Het is moeilijk omdat het makkelijk is. Maar als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg. En doe je iets anders dan krijg je een modern EcoFin en geen crisis.
Nabrander
Verkiezing is geen pincode, dat je 3 kansen hebt. Fraude, drugs, crisis en herstel, dat zijn de 4 zaken waar consistent leiderschap voor nodig is. Hierbij is wellicht wangedrag van hebzuchtige politici onvermijdelijk. Laat het echter geen schandalen worden met gossip, lek, schending van bankgeheimen etc. Zeg geen MoU met monetaire financiering eenzijdig op. Ga niet ‘back to the 80′ en maak geen vergelijkingen met oude politiek. Zeggen dat een ander lelijk is maakt jou niet mooier. De ene kant zeg je:’we can do the job’ en andere kant ‘we hebben geen werkcultuur’. Ze bijten elkaar.
Schakel de pg flink in en versterk het Openbaar Ministerie. Ooit zal er een vernietiging van de vernietiging moeten komen. De financiën accu is leeg, het land fysiek bezet. Laat ons geen herhaling krijgen zoals het staat in het boek van Jules Sedney op blz. 174: ‘7 jaren later (1987) werden een berooide schatkist, een tot op de draad versleten economie, en een verdeeld huis achtergelaten‘. Of na Bouterse staat er een slagboom: alles controleren. Laat ons niet zeggen en schrijven: goed zo, tot de volgende dreiging of crisis, maar laat ons samen sterker leven zonder crisis.
Mr. Robby Makka (Msc) 
(Robby Makka is in het dagelijks leven Manager op het Ministerie van Financiën in Nederland; hij becommentarieert de Surinaamse economie op persoonlijke titel. “Eenieder mag zijn politieke voorkeuren hebben, stelt hij. Niks mis mee. Het gaat echter om de kwaliteit van de argumentatie onderbouwd met cijfers bij het samenstellen van een bijdrage”.)
2013:  In de lift…
2014: Grote stoelendans 1
  Koken op twee pitjes
2015: Geen (wel andere beschouwingen met oplossingsmodellen) via Starnieuws.
2016: Vertrouwen 1
2017: Twee jaar na de verkiezingen (1)
 Twee jaar na de verkiezingen (2)
2018: 8 jaar regering-Bouterse (1)
 8 jaar regering-Bouterse (2)
 8 jaar regering-Bouterse II (3)
Scroll to Top